Polska należy do krajów o niewielkich zasobach wodnych. Określa się je między innymi za pomocą współczynnika dostępności wody – dla Polski wynosi on około 1 600 m³ rocznie na mieszkańca. Wartość ta, w porównaniu do średniej europejskiej, jest niska. Średni współczynnik dostępności wody przypadający na Europejczyka wynosi około 4 500 m³/rok, a dla całego świata jest to średnio prawie 6 000 m³ na mieszkańca.

Wobec ryzyka wystąpienia susz, rząd Prawa i Sprawiedliwości w roku 2021 wprowadził plan przeciwdziałania skutkom suszy – przyjęty rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 15 lipca 2021. Plan przeciwdziałania skutkom suszy (dalej PPSS) wskazywał na obszary zagrożenia poszczególnymi typami suszy oraz wyznaczył priorytety w zakresie budowy i przebudowy urządzeń wodnych w celu m.in. zwiększania retencji oraz wspierania przeciwdziałania skutkom susz. Był to pierwszy dokument planistyczny o randze krajowej podejmujący temat minimalizowania skutków suszy.

W najbliższych kilku latach objętych realizacją PPSS, planowano między innymi wykonanie 19 zadań obejmujących budowę zbiorników.  Według założeń planu, realizując powyższe inwestycje na obszarze Polski (uwzględniając warunki topograficzne, gęstość zaludnienia i stopień zagospodarowania kraju), docelowo możliwe jest osiągnięcie retencji zbiornikowej na poziomie około 15% (tj. 8,4 mld m³).

Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej wyznaczyło Wodom Polskim zadanie ograniczania skutków suszy. Od początku swojego istnienia, czyli od 2018 roku Wody Polskie pracowały nad programem Stop suszy, którego celem było powstanie pierwszego w Polsce kompleksowego planu przeciwdziałania skutkom suszy (PPSS). Jednocześnie co rocznie zwiększane są wydatki na inwestycje i prace utrzymanie w gospodarce wodnej. Od 2018 roku na inwestycje poprawiające bilans wodny kraju zwiększono wydatki ponad trzykrotnie. Z 660 mln w 2018 r. do 2. 2 mld zł w roku 2020.

Realizacja 645 inwestycji dedykowanych terenom rolniczym pozwoli na zatrzymanie dodatkowych 32,5 mln m³ wody w zlewniach rzecznych i wzrost krajowego wskaźnika retencji wód nawet o 1%. Będzie to bardzo efektywne nawodnienie bezpośrednio ponad 30 tys. ha a pośrednio nawet do 300 tys. ha.

Dostęp do wody, urządzeń sanitarnych i środków higieny jest podstawową ludzką potrzebą w zakresie zdrowia i dobrego samopoczucia oraz deklarowanym prawem człowieka. Jednak około 2 miliardów ludzi na całym świecie nadal nie ma wystarczającego dostępu do wody pitnej, a 40% światowej populacji cierpi z powodu jej niedoboru. Samo rolnictwo odpowiada za około 70% zużycia wody. Co więcej, ponad 90% katastrof związanych jest z wodą, a zmiany klimatyczne najsilniej uderzają w te zasoby.

W dniu 23 marca 2023 r., miałem zaszczyt uczestniczyć w Konferencji Wodnej w Nowojorskiej siedzibie ONZ. Zamierzeniem konferencji było osiągnięcie celu SDG 6 Agendy 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju, czyli zapewnienie wszystkim ludziom dostępu do wody i odpowiednich warunków sanitarnych do 2030 r.

Wykorzystując możliwość zabrania głosu na form ONZ, w imieniu polskiej delegacji, ogłosiłem dobrowolne zobowiązanie w Rozwój, rozpowszechnianie i wdrażanie zaawansowanych rozwiązań przyrodniczych, opartych na transdyscyplinarnej ekohydrologii, jako polski wkład do Programu działań na rzecz wody.

Ekohydrologia łączy tradycyjną hydroinżynierię z rozwiązaniami opartymi na przyrodzie, co jest podejściem hybrydowym i systemowym, podnoszącym efektywność zarządzania zlewniami. Dzięki integracji procesów hydrologicznych i ekologicznych, podejmowane działania mogą jednocześnie zwiększać ilość i jakość wody, podnosić bioproduktywność i bioróżnorodność ekosystemu oraz usług ekosystemowych dla społeczeństwa, a także podnosić odporność na zmiany klimatu. Podejście ekohydrologiczne do gospodarki wodnej ogranicza różne formy oddziaływania antropogenicznego oraz wzmacniania potencjał systemów rzecznych, stref przybrzeżnych i całych zlewni przy akceptowalnych kosztach. Ekohydrologia uznawana jest przez ONZ i UE za dyscyplinę naukową o dużym znaczeniu dla przyspieszenia osiągania celów zrównoważonego rozwoju.